B2C Lease van elektronica nog geen duurzame oplossing

In de zakelijke markt (Business-to-Business, B2B) is lease een algemeen aanvaard en wijdverbreid concept. Bedrijven besteden hun wagenpark, repro, IT, tuin en binnentuin, verlichting of kunst vaak op leasebasis uit aan professionele leveranciers. De totale kosten zijn concurrerend omdat het de eigen organisatie ontlast, geen investeringen vraagt, een hoge bedrijfszekerheid oplevert en geen balansposten oplevert.

In het kader van het streven naar een circulaire economie wordt verondersteld dat merklease ook voor consumenten een goede optie is vanuit het oogpunt van duurzaamheid, omdat de producent op die manier eigenaar blijft en daarmee verantwoordelijk voor hetgeen hij op de markt brengt.
De te verwachten leasetermijnen zijn echter veel korter dan de normale gebruiksduur van bijvoorbeeld een TV: een leasetermijn van vijf jaar is veel korter dan de te verwachten gebruiksduur van een toestel. Na die vijf jaar is het echter vrijwel onmogelijk om de inmiddels gebruikte TV weer aan de man te brengen.

Dat veronderstelde positieve effect op de duurzaamheid met name op de consumentenmarkt wordt sterk overschat. In dit artikel delen we de bedenkingen van FIAR op lease van elektronica.

Leaseapparaat wordt verkoopapparaat

Wanneer een leasecontract is afgelopen, krijgt de leasemaatschappij het gebruikte, maar nog goed functionerende apparaat veelal terug. Indien (technisch en commercieel haalbaar) wordt dit apparaat opnieuw in de markt gebracht, maar nu waarschijnlijk via verkoop. Daardoor komen gebruikte apparaten komen dus uiteindelijk niet terug bij de producent/leasemaatschappij.

Zelfs wanneer het apparaat na verbruik alsnog terug zou gaan naar de leasemaatschappij, verkeert de leasemaatschappij niet in een andere positie dan de laatste gebruiker: zowel de consument als de leasemaatschappij zoeken een verantwoorde oplossing voor het afdanken van het apparaat. Als dit op een juiste manier gebeurt, wordt het apparaat via een van de officiële wegen gerecycled. Het veronderstelde voordeel van een retourstroom naar de leasemaatschappij gaat dus niet op omdat het apparaat uiteindelijke één of meerdere malen wordt gebruikt en daarna gerecycled zoals ook nu al het geval is.  

Aanjager van consumptie

Lease heeft daarnaast een negatief effect op het consumptiegedrag: de gebruiker zal aan het eind van de leaseperiode het apparaat teruggeven aan de leasemaatschappij en een nieuwer model verwachten. De gebruiksduur wordt dus aanzienlijk korter. In een situatie zonder lease zou de gebruiker ongetwijfeld de beslissing tot aanschaf van een nieuw product pas later nemen en dus waarschijnlijk langer met het eerste apparaat willen doen. 

Prijs is koning

Lease is voor de consument vrijwel altijd aanzienlijk duurder dan koop, zowel bij financial lease als bij operational lease. In het geval van apparaten die naar verwachting hoge onderhoudskosten vereisen is dit mogelijk anders, maar dat doet zich in het geval van consumentenelektronica niet voor. 

Conclusie: lease geen oplossing tegen consumptieve aankopen en lekstromen

Als lease wordt gezien als een oplossing tegen consumptieve aankopen, dan zouden we dit in alle huishoudelijke producten moeten invoeren om echt impact te maken. Denk dus aan een wasserette, een gemeenschappelijke koelkast en bakhuis. Dat lease niet gaat helpen om de inzameldoelstellingen te behalen, is wel duidelijk. De zogenoemde lekstromen worden niet veroorzaakt door consumenten, maar door scrapdealers en malafide metaalverwerkers die apparaten niet op de juiste manier verwerken. Daar gaat een leasemaatschappij niks aan veranderen.