Op 3 februari heeft de Ministerraad ingestemd met het Nationaal Programma Circulaire Economie, kortweg NPCE. Het is een fors document van 172 pagina’s en bevat een solide pakket aan maatregelen en acties voor vijf transitieagenda’s. Ook FIAR heeft hier input voor geleverd. Het NPCE bevat onder meer een programma consumptiegoederen, dat is bestempeld als een prioritaire productketen. In dit artikel legt FIAR kort uit wat de belangrijkste punten uit het NPCE zijn.

Het NPCE en haar maatregelen

Het NPCE werkt toe naar een circulaire economie en draagt daarmee bij aan maatschappelijke opgaven, zoals:

1. Het tegengaan van klimaatverandering
2. Een schoner milieu en leefomgeving
3. Herstel biodiversiteit
4. Behoud grondstoffen (door vermindering van gebruik, substitutie, levensduurverlenging en hoogwaardige(r) verwerking)

De overheid zet in op een mix van:

• Beprijzende maatregelen      (heffingen en belastingen bij de producent)
• Normerende maatregelen     (zowel in productie als gebruiksfase)
• Stimulerende maatregelen    (subsidies met het oog op duurzamer businessmodellen)

Wat betekent dat voor elektrische en elektronische apparaten?

De bestaande regels voor energie-efficiëntie  blijven natuurlijk van kracht, maar er komen nieuwe maatregelen bij, zoals:

• regels voor het bereiken van langere levensduur (repareerbaarheid)
• circulair ontwerp (demonteerbaarheid en recyclebaarheid)
• een verplicht percentage recyclaat in nieuwe producten
• invoeren van true pricing (het beter beprijzen van milieuvervuiling, het gebruik van primaire grondstoffen, etc.)
• het verstevigen van de consumenteninformatie over duurzaamheid
• het verlagen van BTW bij reparatie is geschrapt
• verbieden van vernietiging van onverkochte (dus niet: garantiegoederen) goederen

Doelstellingen van het NPCE

In 2030 is het de norm dat elektrische en elektronische apparaten (EEE) die op de markt worden gebracht geschikt zijn voor gebruik in een circulaire economie. Dat betekent dat:

• Ze hebben een lange levensduur, mede doordat ze eenvoudig gerepareerd kunnen worden.
• Ze kunnen opgeknapt worden voor hergebruik, bijvoorbeeld via software-updates
• Na afdanking kunnen onderdelen en materialen goed hergebruikt en gerecycled worden.
• Ook moet eventuele persoonlijke data makkelijk en permanent verwijderd kunnen worden.
  
  In 2030 wordt het circulair potentieel van EEE maximaal benut. Dit vraagt iets van beschikbare diensten (bijvoorbeeld reparatie, inzameling en recycling) en de huidige marktstrategieën.

Een paar punten van het verder NPCE toegelicht

De Ecodesign-richtlijn

De Ecodesign-richtlijn wordt op dit moment vervangen door een Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR), waardoor het ook mogelijk wordt om de vernietiging van onverkochte producten tegen te gaan en (zeer) zorgwekkende stoffen in producten aan te pakken. Ook wordt een digitaal productpaspoort ingevoerd.

Recht op Reparatie

Op EU-niveau verschijnt op korte termijn een voorstel voor een ‘Recht op Reparatie’. Dat kan onder andere gaan over het verlengen van de wettelijke garantietermijn voor de reparatie van producten. In Nederland wordt samen met Techniek Nederland gewerkt aan een nationaal reparateursregister dat het voor burgers makkelijker moet maken om een betrouwbare reparateur te vinden.

Rol van Stichting OPEN

Om reparatiemogelijkheden te vergroten en versterken, onderzoeken het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en de producentenorganisatie Stichting OPEN als eerste stap in de ontwikkeling van een toegesneden Nederlandse aanpak op reparatie, hergebruik en refurbishment, wat de aard en omvang van het huidige reparatielandschap is en welke maatregelen effectief zijn voor verdere opschaling.

Meer Producentenverantwoordelijkheid en AEEA

Om meer hergebruik van producten en grondstoffen te stimuleren gaan we na welke stimulansen in het UPV-instrumentarium kunnen worden ingebouwd. Uitdagingen daarbij zijn onder andere het inzamelen van elektrische en elektronische apparaten, het beter meetbaar maken van hergebruik en het stellen van realistische maar ambitieuze doelen. Doelstellingen voor hergebruik en bevordering van reparatie moeten ook aan de orde komen bij de herziening van de AEEA-richtlijn. Daarbij moeten ook specifieke doelen komen voor de terugwinning van kritieke materialen.

Businessmodellen

Er worden pilots opgezet waarbinnen geëxperimenteerd wordt met het normaliseren van eerlijke, circulaire businessmodellen, en verkoop van tweedehands, gerepareerde en opgeknapte producten. Een ontwikkeling naar nieuwe circulaire verdienmodellen kan het voor consumenten makkelijker maken om te kiezen voor gerepareerde of tweedehands producten.

Vragen? FIAR staat voor u klaar!

Heeft u nog vragen over het NPCE?

• Het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) voor 2023-2030, het persbericht over de verschijning en de Engelstalige samenvatting van NPCE vindt u op deze pagina.
• De aanbiedingsbrief aan de Tweede Kamer en andere relevante documenten, waaronder de Integrale Circulaire Economie Rapportage 2023 van het PBL, het rapport van CE Delft over CO2-reductie circulaire maatregelen de gedragsstrategie burgers en circulaire economie en de onderliggende beslisnota’s vindt u hier.
• Er is ook een E-magazine met de samenvatting en interviews uit het NPCE
• Of kijk voor meer informatie op de nieuwe website Nederland circulair in 2050

Daarnaast staat FIAR voor u klaar om overige vragen te beantwoorden.